Wester-Amstel

Klik hier voor meer foto's....

Amsteldijk Noord 55
1183 TE Amstelveen

Ontwerp

Lange tijd is gedacht dat het hoofdgebouw uit ca. 1720 dateerde. Onderzoek van tien jaar geleden heeft aangetoond dat het gebouw van oudere datum is. Het gebouw is het origineel, zoals dat door Nicolaas Pancras
in 1662 is gesticht. Er bestaat een gravure van Rademaker
uit 1730. Het huis heeft in de 18e en 19e eeuw als herberg dienst gedaan. Het heeft een rechthoekige grondslag. Tegen de achterzijde van het in 1989 gerestaureerde huis bevindt zich een houten achterhuis onder met grijze pannen gedekt zadeldak (vroeger stal en koetshuis), een reconstructie van het oudere praktisch geheel verdwenen oorspronkelijke achterhuis. De voorgevel heeft een gezwenkte lage top. Aan de rechterzijde op kelderniveau drie rechthoekige vensters met diefijzers. Links op de begane grond de twee venstertraveeën brede ingangspartij, bestaande uit een van een hardstenen bordes van twee treden met houten enkele draaideur met bovenlicht, met snijwerk van naast elkaar geplaatste ovaalvormen. Aan weerszijden pilasters. De ingangspartij wordt door een kroonlijst afgesloten. De zijgevels hebben ballustraden op de dakljsten.

Tuin en park

Het park is 3 ha. groot. De monumentale hekpijlers en het bijbehorende siersmeedijzeren hek in Lodewijk XV-stijl, een van de weinige bewaard gebleven, oorspronkelijke toegangshekken aan de Amstel. Historisch zijn ook de omgrachte boomgaard uit de 18e of het eind van de 17e eeuw. Langs de lange noordzijde van het huis is een fragment van een lindelaan bewaard gebleven, dat uit de 17e of begin van de 18e eeuw dateert. Het overige deel van de laan, dat zich over de gehele diepte van de plaats uitstrekte, bestaat nog steeds als tracé. In de tijd van de bouw van het huidige huis werd in het verlengde van de lindelaan over de gracht aan de oostzijde van de plaats de bakstenen brug met monumentaal hek met hekpijlers in Lodewijk XV-stijl gerealiseerd. Eveneens uit de 17e eeuw dateert vermoedelijk de rechthoekig omgrachte moestuin ten noorden van het huis, waarlangs aan de west- en noordzijde een omgrachte boomsingel (kastanje) en de omgrachte plaats, waarvan de zuid- en westzijden recht zijn en waarvan de oostzijde het gebogen verloop van de Amsteldijk volgt. In de 19e eeuw werd in het park een bescheiden aanleg in landschapsstijl gerealiseerd. Van deze aanleg resteren nog een fragmentarisch patroon van slingerpaden, deels met eiken omzoomd en een boomgroep met kastanje, es en beuk. Wellicht werd in deze tijd het verloop van de buitengracht aan de noordzijde glooiend gemaakt. In de tweede helft van de 19e eeuw werd aan de ZO-hoek van de plaats een houten koepel gebouwd, die uitzicht biedt op het omringende land, de dijk en de Amstel.

Historische buitenplaats

Vanaf het begin van de 17e eeuw kochten Amsterdamse kooplieden grond aan de Amstel. Eerst als belegging in agrarische productie voor de groeiende stad, later als buitenplaats. De buitenplaatsen van de Amsterdamse rijken bevonden zich allemaal aan de westkant van de Amstel. Daar was de weg naar Amsterdam redelijk breed en goed onderhouden. Ook het jaagpad voor de trekschuit was aan die kant. De weg aan de overkant was smaller en onderbroken door kanalen. Daar was dan ook weinig bebouwing. Toen in de tweede helft van de 18e eeuw de Amsterdamse economie inzakte, konden veel Amsterdammers zich geen buitenplaats meer veroorloven. Veel buitenplaatsen raakten in verval en werden gesloopt. In 1662 koopt Nicolaas Pancras twee, dicht naast elkaar liggende boerderijen. Die worden voor 1730 gesloopt voor de bouw van een nieuw huis met de naam Wester-Amstel. Het huis wordt een traditioneel ´langrompgebouw´ met een stenen voorhuis en een houten achterhuis (voor paarden en koets) met een verdieping. Nicolaas Pancras woonde op de Heerengracht. Pancras was meer dan eens burgemeester van Amsterdam, heemraad van Amstelland en lid van de Amsterdamse Kamer van de VOC. Hij behoorde later tot de belangrijke ´Heren Zeventien'. Antonius Quirinus van Persijn kocht Wester-Amstel in 1792 en bleef er tot aan zijn dood in 1842. Hij behoorde tot de regenten van Amsterdam en was schepen van de stad. Hij bezat ook land en boerderijen, Ooster-Amstel en Amstelland aan de overkant van de Amstel. Het daarnaast gelegen Boschlust was van zijn zoon Jan.

Restauratie

In 1900 werd Wester-Amstel geveild. De heer J.Ph.J.F. Lissone, stichter van het bekende internationale reisbureau, kocht het en maakte er opnieuw woonhuis/buitenhuis van. Omstreeks 1960 werd het pand in de stichting J.Ph.J.F. Lissone ondergebracht. Deze is nog steeds eigenaar. In 1989 stelde de stichting het Groengebied Amstelland als erfpachter aan. Het Groengebied verplichtte zich daarbij tot de restauratie van de buitenplaats. Het park werd voor het publiek toegankelijk. Het Groengebied vestigde zijn kantoor er. In 1993 werd de restauratie gestart. Inmiddels zijn de hofstede en het park in hun oude luister hersteld. In 2012 werd het 350-jarig bestaan van de buitenplaats gevierd.