Sociale Woningbouw
In Duivendrecht en Ouderkerk zijn de laatste jaren veel woningen verdwenen die in de jaren ’20 en ’30 werden gebouwd als sociale woningbouw. In de Korenbloemstraat en de Azaleastraat, langs de Burg. Stramanweg en in het Vanderlooskwartier moesten oude, karakteristieke woonhuizen plaatsmaken voor nieuwe woningbouw. In de periode 1922 - 1990 realiseerden de woningbouwverenigingen in totaal een kleine 1500 woningen in Duivendrecht, Ouderkerk en Waver.
Woonellende
De sociale woningbouw komt voort uit de tweede helft van de 19e eeuw. In die tijd begint de industrialisatie en verstedelijking van Europa. Er was sprake van een groot tekort aan woningen. Bovendien waren er veel slechte woningen. Op het gebied van huisvesting waren er geen regels. De armoede was groot en veel mensen konden een fatsoenlijk huis domweg niet betalen. Dat had grote negatieve effecten op de hygiëne en de volksgezondheid. In de overbevolkte steden leefden mensen – vaak in grote gezinnen - in kelders, schuurtjes en krotten wonen tegen woekerprijzen. Riolering en stromend water ontbraken. De woonellende veroorzaakte sociale onrust en epidemieën.
Verenigingen
Overal in Europa werden nieuwe initiatieven opgezet om te zorgen voor betere huisvesting. In Amsterdam werd de eerste woningbouwvereniging opgericht in 1852 door predikant Ottho Heldring en de doopsgezinde bankier Christiaan P. van Eeghen: de Vereeniging ten behoeve der Arbeidersklasse te Amsterdam. Met de inwerkingtreding van de Woningwet van 1901 moest elke gemeente zelf gaan zorgen voor goede woningen. In 1921 waren er in Nederland al 1336 woningbouwverenigingen. En elke zuil had haar eigen woningbouwvereniging. In Ouder-Amstel was de R.K. Woningbouwvereniging Ouder-Amstel de eerste (1915). In 1916 kwam de algemene Woningbouwvereniging Aemstelstede erbij. De twee fuseerden uiteindelijk in 1977 tot Woningbouwvereniging Ouder-Amstel. De laatste fusie was in 2009 met Eigen Haard. Grote Nederlandse architecten hebben ook sociale woningbouw ontworpen, onder wie Berlage en Oud. Hun bemoeienis zorgde voor een moderne woonindeling en nieuwe bouwmethoden.
Duivendrecht
Hier bouwde de Woningbouwvereniging Aemstelstede in 1922/23 aan de Azaleastraat (voorheen Schoolstraat) en de Korenbloemstraat (voorheen Spoorstraat) een achttal nieuwe woningen: Azaleastraat 33 t/m 39 en Korenbloemstraat 6 t/m 12. In 1937 kwamen er nog eens zestien in de Korenbloemstraat bij. De latere bouw van appartementen aan de Azaleahof, de Hazelaar en de Zonnehof betekende een uitbreiding van het woningbestand met zo’n 650 woningen.
Van der Looskwartier
In het Van der Looskwartier in Ouderkerk - langs de J.C. van der Loosstraat en de Theresiastraat - stonden 37 karakteristieke huizen. Totdat in 2023 de slopershamer kwam en de van oorsprong sociale woningbouw moest wijken voor nieuwbouw.
De naamgever van de buurt, Jacobus Cornelius van der Loos (1871-1947) was van 1901 tot 1912 kapelaan van de St. Urbanusparochie in Ouderkerk. Van der Loos schreef veel over de kerkgeschiedenis van het bisdom Haarlem. Zijn boek Geschiedenis van Amstelland (1907) is nog steeds een klassieker. Hij was ook nauw betrokken bij de stichting van het Gezellenhuis.
Burgemeester Stramanweg
Hier werd de eerste sociale woningbouw in Ouder-Amstel gerealiseerd. Deze huizen werden gebouwd toen de Burg. Stramanweg nog Ouderkerkerlaan heette. Ook wel Duivendrechtselaan genoemd of kortweg ‘de Laan’. De eerste 20 huizen waren een ontwerp van architect Bern. Vredegoor uit Den Haag, in opdracht van de Wv Ouder-Amstel. De 12 huizen die in 1923 werden gebouwd in opdracht van de Wv Aemstelstede, zijn ontworpen door architect W. Pool uit Amsterdam. Men koos ervoor om het ontwerp te laten aansluiten bij de 20 woningen die ernaast stonden. De huizen waren simpel. Er waren tonnetje-plees. Pas in 1925 kwam er waterleiding in Ouderkerk. Een watercloset kwam pas in 1938. Toch waren de woningen zeer gewild. In 2017/2018 werden de woningen afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw in verwante stijl.
Meer lezen:
Driekwart eeuw sociale woningbouw in Ouder-Amstel 1915-1990. Uitg. Woningbouwvereniging Ouder-Amstel, 1990.
