Veenderijkanaal Holendrechter- en Bullewijkerpolder

Klik hier voor meer foto's....

Holendrechterweg bij de Amstelweg, Ouderkerk aan de Amstel

In- en uitvaartkanaal

Gegraven als in- en uitvaart kanaal voor de veenderij en voorzien van een houten schutsluis. Aangelegd 1803-1805. Later afwateringskanaal voor het droogmalen van de veenderijplas in 1864. Nu gebruikt voor afwatering van de lager gelegen polder door het gemaal Holendrecht Bullewijk.

19e eeuwse vervening

Eind 18e eeuw kregen de ingelanden van de Gecombineerde Holendrechter – en Bullewijkerveenpolders toestemming om het grootste
deel van deze polder te vervenen. In 1802 kwam de toestemming officieel. De kade langs de Bullewijk en de Holendrecht diende eerst versterkt te worden. En op enige afstand van deze kade moest een stevige dijk rond de veenderij, het beneden land, worden gelegd om het land tegen afslag en wateroverlast van de veenderij te beschermen. De eerste beugel veen werd in april 1803 gebaggerd.

Houten sluis

Om gereedschappen en schuiten in de veenderij te brengen en om vanuit de veenderij per schip in de Bullewijk te geraken, werd het noodzakelijk een kanaal met een houten sluis (goedkoper dan steen) dwars door het niet te vervenen land, het bovenland, aan te leggen. In de eerste helft van 1803 wordt door middel van boringen de plaats voor de nieuwe schutsluis bepaald. De sluis wordt in september 1803 in De Vrije Handel aanbesteed en aangenomen voor fl. 9325,- door Willem Timmers. In september het jaar daarop vond de aanbesteding van de invaart voor de sluis in De Voetangel plaats. Opnieuw neemt Willem Timmers het aan, voor fl. 1100,-. Na enkele proefnemingen, waarna de geconstateerde gebreken worden hersteld, wordt op 22 augustus 1805 de eerste roeischuit, gevolgd door een bok en een turfijker geschut. In de kade langs de Bullewijk wordt een draaibrug over het invaartkanaal gelegd en langs het buitenkanaal worden 7 meerpalen geslagen. De eerste sluiswachter is Cornelis Gussenaar voor fl. 155,- per jaar. Hij was molenaar van de grote molen (bij het Abcoudermeer) en wordt naar de kleine molen dicht bij de sluis overgeplaatst. Er komt ook een schutreglement.

Poldergemaal

In 1862 worden stoommachine en pomp gekocht. Het gebouw voor het gemaal, dat op de plaats van het gebouw van het elektrische gemaal stond, wordt aanbesteed. Oplevering geschiedt 1 januari 1863. In 1864 viel de gehele veenderij, die inmiddels in een grote waterplas was veranderd, droog. De drooggevallen grond werd opnieuw verkaveld tot weilanden. De houten sluis was nu overbodig en werd verwijderd. Samen met twee molens bij het Abcoudermeer zorgde het stoomgemaal ervoor de veel lager gelegen veenderijpolder droog te houden. Het in- en uitvaartkanaal werd vanaf dat moment benut als afwateringskanaal. Dit kanaal is nog steeds aanwezig. Het stoomgemaal is vervangen door een elektrisch gemaal. De Holendrechterweg loopt in een lange boog om het kanaal heen. De molens bij het Abcoudermeer werden in 1898 en 1900 afgebroken. Slechts een brede strook grond langs Bullewijk en Holendrecht is in zijn oorspronkelijke middeleeuwse verkaveling blijven bestaan. Deze strook werd sinds het begin van de veenderij als bovenland aangeduid.

Foto: Gezicht naar het noorden waar aan het eind van het kanaal het gebouwtje van het electrische gemaal staat. Het gebouwtje links daarvan is de vogelobservatiepost voor het 'Landje van Geijsel'.

Lees meer over Dijkdoorbraak anno 1869: P. van Schaik en R.P. Siekerman, Dijkdoorbraak anno 1869 in Speuren & Ontdekken, jrg. 19 nr 3, december 2003, blz. 11-16