Urbanuskerk Nes aan de Amstel

Klik hier voor meer foto's....

Amsteldijk Zuid 145
1189 VL Amstelveen

Joseph Cuypers

De St. Urbanuskerk is een neogotische kruisbasiliek (1889-1891). Architect Joseph Cuypers, zoon van Pierre Cuypers, realiseerde in Nes aan de Amstel zijn eerste grote project. De kerk, de pastorie en de hekwerken vormen een monumentaal complex.
Rijksmonument 8142, 524287, 524288, 524289.

Het baken van Nes

Pastoor Van Zanten kwam in 1886 naar Nes. Hij wist
onder de gelovigen uit de wijde omtrek zoveel geld in te zamelen, dat het oude vervallen kerkje kon worden gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe met kerk
en pastorie. Met de jonge Jos Cuypers (28) als architect. In 1889 zegende de bisschop deze Sint Urbanuskerk in. Volgens oud gebruik ligt de hoofdas van de kerk precies oost-west. Vandaar dat de entree niet uitkomt op de Amsteldijk, maar opzij ligt. De gelovigen in de kerk richten zich naar de plek waar de zon opkomt. Jos Cuypers had een driebeukige neogotische kruisbasiliek ontworpen met een vierkante toren. Op de spits zette de architect hoektorentjes. In de kerk staat een communiebank uit 1860; die heeft nog in de oude kerk dienst gedaan. In de kerk van Cuypers Jr. is de invloed van Cuypers Sr. nog te bespeuren. Cuypers Sr. heeft o.a. de Urbanuskerken van Ouderkerk aan de Amstel en Bovenkerk gebouwd. Als een baken staat de Urbanuskerk in het open polderland.

Interieur

De aankleding van de kerk is vooral te danken aan pastoor Droog. In 1898 namelijk vertrok pastoor Van Zanten naar Amsterdam. Pastoor Droog tekende in 1899 de afbeeldingen die je op tegeltableaus in de kerk aantreft. In 14 staties is de kruisweg van Christus afgebeeld. Tegen de oostwand van de noorder zijbeuk een tweeklaviers orgel van P.J. Adema uit 1893. Mechanisch torenuurwerk van A. Vos, 1891, later voorzien van elektrische opwinding. Aan de kerk zit een zonnewijzer, aangebracht op een tegeltableau in de top van de zuidgevel.

Pastorie

Gaaf voorbeeld van een in de tweede helft van de 19de eeuw gebouwde pastorie in neogotische bouwtrant en als karakteristiek onderdeel van het oeuvre van architect Jos Cuypers. Op T-vormig grondplan gebouwde pastorie, bestaande uit hoog hoofdgebouw en een vleugel.
Hekwerk

Het ijzeren hek tussen bakstenen pijlers als erfscheiding aan de straatzijde en het toegangshek naar begraafplaats Vreedenhof zijn volgens de overlevering gemaakt door een lokale siersmid. Beide zijn gaaf bewaard gebleven voorbeelden van laat 19de-eeuwse erfafscheidingen in eclectische trant.

Urbanus

De kerk werd gewijd aan de heilige Urbanus. In 1867 stond Urbanus namelijk nog op de lijst met erkende heiligen. Urbanus I bekleedde het pausschap van 220 tot 230. Volgens de legenden kon hij een aantal uitzonderlijke prestaties op zijn naam schrijven. En zijn leven zou zijn bekroond met het martelaarschap. Later historisch onderzoek heeft van al die verhalen weinig heel gelaten. Wat overbleef was een onopvallende paus zonder bijzondere verdiensten. Urbanus is dan ook bij de herziening van de officiële liturgische kalender in 1970 van de heiligenkalender afgevoerd. In Amstelland zijn vier kerken die zijn naam dragen. Twee kerken in de gemeente Ouder-Amstel, in Duivendrecht en in Ouderkerk aan de Amstel en twee kerken in de voormalige gemeente Nieuwer-Amstel (Nes aan de Amstel en Bovenkerk). Waarom Urbanus I speciaal in Amstelland zo populair was, is tot op heden onduidelijk.