Pastorie Amstelkerk

Klik hier voor meer foto's

Kerkstraat 20
1191 JC Ouderkerk aan de Amstel

Mooiste pastorie Nederland

De pastorie van de Protestantse Kerk Nederland (Amstelkerk) te Ouderkerk aan de Amstel heeft een schitterend uitzicht op de Amstel. Hij werd omstreeks 1890 gebouwd als dienstwoning voor de dominee van de Nederlands Hervormde Kerk. Fraaie toegangspartij, hekwerken, theekoepel en wagenhuis. 'De mooiste pastorie van Nederland'. Rijksmonument 511290

Wiltenburg

Op de plaats waar nu de pastorie van de Amstelkerk staat, stond vroeger de buitenplaats Wiltenburg. Later werd het pand aangeduid als bierschouwerij of bierstekerij. Een bierstekerij mocht bier vervoeren en afleveren dat elders was gebrouwen. Geen wonder dat dit vervoersbedrijf langs de Amstel lag.
In 1790 verkochten de toenmalige eigenaren de buitenplaats aan de kerkmeesters van de Hervormde Kerk. Deze waren dringend verlegen om grond voor een pastorie. Het nieuwe onderkomen voor de dominee is op de plaats van Wiltenburg gebouwd. In 1890 is deze woning gesloopt voor de huidige pastorie. In de tuin langs de Amstel staat een mooie theekoepel. De poort van de pastorie stamt uit de eerste periode van de pastorie en is dus ouder dan de huidige pastorie. Men noemt deze pastorie, prachtig gelegen aan de Amstel, wel de mooiste pastorie van Nederland. De pastorie is in de jaren negentig van de vorige eeuw grondig gerestaureerd.

Bouwstijl

De bouwstijl noemt men 'eclectisch'. In deze stijl combineert men kenmerken van verschillende bouwstijlen. De rechthoekige pastorie bestaat uit twee bouwlagen onder een afgeplat schilddak met zwarte kruispannen. Het pand is opgetrokken in roodbruine baksteen. De ingangspartij bestaat uit twee hardstenen treden, een rechthoekige houten deur met bovenlicht en een deuromlijsting. De achtertuin van de pastorie grenst aan de Amstel. Omdat vroeger het verkeer over water even belangrijk was als het verkeer over de weg, kreeg de pastorie ook aan de Amstelzijde een monumentale gevel.

Ensemble

De pastorie is het hoofdonderdeel van het pastoriecomplex (rijksmonument 511289). Het is een gaaf voorbeeld van de bouwtrant in de late 19e eeuw op het Noord-Hollandse platteland. Het complex met de Amstelkerk (1775) heeft hoge ensemblewaarde, omdat het deel uitmaakt van het beschermd dorpsgezicht Ouderkerk aan de Amstel. In de tuin staat een eenvoudige theekoepel (rijksmonument 31964). Het pastoriecomplex heeft verder fraaie hekwerken en een wagenschuur (rijksmonumenten 511291, 511292, 511293). Ook de diaconiehuisjes maken deel uit van het Amstelkerkensemble (rijksmonumenten 31961 en 511294).

Toegangspartij

De toegangspartij met hek bestaat uit twee rijk gedetailleerde toegangspijlers, een smeedijzeren toegangshek en een smeedijzeren hekwerk langs de oostzijde van het erf (zijde Kerkstraat). De twee toegangspijlers zijn identiek. Ze zijn opgetrokken in baksteen boven een hardstenen sokkel. Op elke pijler rust een fronton met vaas. Het toegangshek heeft twee smeedijzeren opengewerkte pijlers, versierd met afbeeldingen van flora en fauna. Tussen de pijlers en aan weerszijden van de pijlers bevindt zich smeedijzeren spijlenhekwerk met rijke ornamenten.

Hekwerken

Het hekwerk van de oostelijke erfafscheiding bestaat uit een sierlijk smeedijzeren spijlenhek. Op de zuidoostelijke en noordoostelijke hoek van het erf heeft het hek afgeronde hoeken. Aan de westelijke erfafscheiding van de pastorie aan de Amstelzijde staat een eenvoudig smeedijzeren spijlenhekwerk met door Franse lelies bekroonde spijlen en door pijnappels bekroonde kleine hekpijlers.

Wagenhuis

Kleine wagenschuur aan de noordzijde van de pastorie, in ambachtelijk-traditonele bouwtrant uitgevoerd. Het wagenhuis is opgetrokken in verticale houten delen op een bakstenen plint. De kopgevel heeft een dakoverstek met windveren. Het wagenhuis is sinds 1995 in gebruik als schuur.

Literatuur: Oude Kerk aan de Amstel door P. van Schaik; Historische Reeks no.4 door M. van Dijk-Van Harteveld.